Medijatizacija religije u kontekstu religijske transformacije

Željko Pavić - Pregledni rad

Mediatization of religion in the context of religious transformation

Sažetak
U ovome se radu aktualna teza o medijatizaciji religije pokušava staviti u kontekst teorija koje pokušavaju objasniti kretanje religioznosti i položaja religije u suvremenim društvima. Današnja se situacija stavlja u kontekst transformacije religije te se analizira na koji način medijatizacija religije utječe na taj kontekst. Time se medijatizacija promatra kao proces koji se nalazi pod utjecajem transformacije religije, ali i kao djelomično neovisan proces koji utječe na religijsku transformaciju potičući specifičan duhovni pluralizam i individualizam (post) modernih zapadnih društava u kojemu se pojavljuju nove, eklektične forme religioznosti. U tom se smislu osobito analizira pitanje utjecaja medijatizacije na osporavanje religijskih autoriteta te internet kao nov medij koji svojom decentraliziranošću ima potencijalno jak utjecaj na transformaciju religije i religijskih autoriteta. Zaključuje se da je medijatizacija vrlo složen i dvostran proces čije se značenje i doseg ne bi trebali prenaglašavati jer mnogim situacijama medijsko posredovanje religije služi samo kao pojačavanje postojećih teritorijalnih, licem-u-lice religijskih zajednice te se nalazi pod kontrolom formalnih religijskih vođa.

Abstract
In this paper the author tries to put the current mediatization thesis into the framework of theories that aim to explain position of religion and religiosity in the contemporary societies. Contemporary situation is explained within the context of religious transformation, and the author has made an attempt to analyze the influence of the mediatization on the aforementioned context. In that way, mediatization is conceptualized as a process that is influenced by the transformation of religion, but also at least partially as a process that advances the religious transformation by encouraging the development of spiritual pluralism and individualism of (post)modern Western societies wherein new and eclectic forms of religiosity begin to appear. In that sense, a particular effort has been made in order to explain the influence of mediatization on the religious authorities and to analyze the Internet as a new media that arguably has a strong effect on the transformation of religion and religious authorities. The author concludes that mediatization is a very complex and two-sided process whose influence and impact should not be over-emphasized since in many situations media-conveyed religion serves only as a magnifier of the existing territorial face-to-face religious communities, controlled by the formal religious authorities.